Böbrek Üstü Bezi Hastalıkları

Böbrek üstü bezi hastalıkları, böbrek üstü bezleri iki böbreğin üzerine yerleşmiş, baş parmağı büyüklüğündeki adrenal bezlerdir. Bunlar iç kısmı olan medulla ve dışı olan korteks adında iki kısımdan oluşur. İç kısmı medulla adrenalin ve noradrenalin adında iki hormon salgılamaktadır. Hormonların üretimi beyin ve hipofiz bezi tarafından kontrol edilmektedir. Noradrenalin ve adrenalinin kana salgılanması kalp atım hızını ve kan basıncını arttırıcı etki yapar. Aynı zamanda vücudun diğer faaliyetlerini etkiler. Vücutta olan fiziksel ve duygusal stresler hormonların salgılanmasına neden olur. Korteks kısmında kortikosteroidler adındaki bir grup hormon üretilir. Bunlar üç çeşit olur. Bunlardan birisi cinsiyet hormonlarıdır. Erkek hormonları androjen, dişi hormonlar östrojen bu gruptaki hormonlardır. Diğer hormonlar glukokortikoidler'dir. Bu hormonlar karaciğerde nişastalı besinlerin glikojene dönüşmesini sağlar. Kortekste salgılan üçüncü hormon mineralokortikosteroidler, potasyum ve mineral tuzlarının vücuttaki kullanımını kontrol altında tutar.

Böbrek üstlerinde bulunan üçgen şeklindeki böbrek üstü bezleri stres sırasında vücuttaki dengeyi korumaktadır. Bunlarda ortaya çıkan tümörler çoğunlukla başka bir hastalığın araştırılmasında karın içinin görüntülenmesinde ya da ani olarak kan basıncının yükselmesi gibi etkenlerde ortaya çıkarılmaktadır.

Cushing sendromu: bu rahatsızlık böbrek üstü bezinin korteks bölümünden salgılanan glukokortikoid hormonlarının aşırı oranda kana karışmasıyla meydana gelir. Bu hormonlardaki aşırılık adrenalin bezlerde daha çok hormon üretimi yapılmasından ya da başka hastalıkları tedavi edebilmek için steroid ilaçların yani kortizonun uzun süreli kullanılmasından olabilir.

Vücutta oluşan belirtiler bazı ilaçların kullanımı nedeniyle oluşuyorsa, ilaçların kesilmesi ya da dozunun azaltılması tedaviyi sağlar. Rahatsızlık adrenal bezlerde, karaciğer ya da hipofiz bezinde bir tümörün fazla miktarda hormon salgılaması nedeniyle oluşuyorsa, tümörün alınması ya da tümör adrenal bezlerin birindeyse bu bezin alınmasıyla tedavi edilebilir.

Addison hastalığı: bu rahatsızlık Cushing sendromunun tersine korteks kısmında yeteri kadar steroid hormonu üretilmediği için meydana gelir. Bu hastalık otoimmün rahatsızlıklarda olduğu gibi tüberküloz gibi bir hastalık nedeniyle ya da kendi kendini tahrip edecek bir süreçte gelişebilir. Kadın ve erkek herkeste, her yaşta ortaya çıkabilecek bir rahatsızlıktır.

Hastalarda akut adrenal yetmezliği, ishal ve kusmayla aşırı su kaybının olması, şok ve bilinç kaybının gelişmesi halinde acil olarak hastanede müdahale edilmelidir. Akut adrenal yetmezliği fiziksel stres, kusma, yaralanma, idrar söktürücü ilaç kullanımında ortaya çıkabilir. Bu sorun tuz solüsyonları ve steroid hormon enjeksiyonu yapılmasını gerektirir. Sadece erken teşhis edilebildiğinde, tedavi edilebilir.