Bebeklerde böbrek yetmezliği hangi sebeplerle ortaya çıkar?

Bebeklerde böbrek yetmezliği, böbreklerin kanı temizleme, sıvı dengesini sağlama ve elektrolit seviyelerini düzenleme gibi işlevlerini yerine getirememesi durumudur. Bu durum doğuştan gelen (konjenital) veya sonradan edinilen (edinilmiş) nedenlerle ortaya çıkabilir. İki ana tipte görülür: akut (ani gelişen) ve kronik (uzun süreli) böbrek yetmezliği. Aşağıda, bebeklerde böbrek yetmezliğinin yaygın sebepleri detaylı olarak açıklanmıştır.

Bu grup, bebeğin doğumdan önce böbreklerinde veya idrar yollarında gelişen yapısal sorunları içerir. Bu durumlar genellikle hamilelik sırasında ultrasonla tespit edilebilir.

• Böbrek ve İdrar Yolu Anomalileri: Böbreklerin tam olarak gelişmemesi (renal agenezi), böbreklerde kist oluşumu (polikistik böbrek hastalığı gibi) veya idrar yollarında tıkanıklık (örneğin, üreteropelvik bileşke darlığı) böbrek fonksiyonlarını bozarak yetmezliğe yol açabilir.
• Mesane ve Üretra Sorunları: İdrarın mesaneden dışarı atılmasını engelleyen doğuştan tıkanıklıklar (posterior üretral valv gibi), idrarın böbreklere geri kaçmasına (vezikoüreteral reflü) neden olabilir ve bu da böbrek hasarına neden olur.

Akut böbrek yetmezliği, böbrek fonksiyonlarının ani olarak bozulmasıdır ve genellikle tedaviyle düzelebilir. Bebeklerde sık görülen nedenler şunlardır:

• Kan Akışının Azalması (İskemi): Doğum sırasında yaşanan şok, dehidrasyon (aşırı sıvı kaybı), kanama veya ciddi enfeksiyonlar (sepsis) böbreklere giden kan akışını azaltarak hasara neden olabilir.
• Enfeksiyonlar: Böbrek iltihabı (piyelonefrit) veya sistemik enfeksiyonlar, böbrek dokusuna zarar vererek yetmezliği tetikleyebilir.
• Toksik Maddelere Maruz Kalma: Bazı ilaçlar (örneğin, aminoglikozit antibiyotikler), ağır metaller veya zehirli maddeler böbrekleri doğrudan etkileyebilir.
• Damar Tıkanıklıkları: Böbrek damarlarında pıhtı oluşumu (renal ven trombozu gibi), kan akışını engelleyerek böbrek yetmezliğine yol açabilir.

Bazı genetik bozukluklar, bebeklerde böbrek yetmezliği riskini artırır. Bu hastalıklar, böbrek yapısını veya işlevini etkileyebilir.

• Polikistik Böbrek Hastalığı: Otozomal resesif tipi, bebeklerde görülür ve böbreklerde çok sayıda kist oluşumuna neden olarak yetmezliğe yol açar.
• Metabolik Bozukluklar: Doğuştan metabolizma hastalıkları (örneğin, primer hiperoksalüri), böbreklerde kristal birikimine ve hasara neden olabilir.
• Nefrotik Sendrom: Böbrek filtrelerinin hasar gördüğü durumlar, protein kaybına ve böbrek fonksiyon bozukluğuna neden olabilir.

Bebeklerde böbrek yetmezliği, daha nadir durumlarla da ilişkili olabilir:

• Doğum Travması: Zor doğumlar sırasında böbreklerin zarar görmesi.
• Kalp ve Damar Sorunları: Konjenital kalp hastalıkları, böbrek kan akışını etkileyebilir.
• Otoimmün Hastalıklar: Nadiren, bebeklerde bağışıklık sisteminin böbreklere saldırdığı durumlar görülebilir.

Bebeklerde böbrek yetmezliği, erken teşhis ve uygun tedaviyle yönetilebilir. Ebeveynler, bebeklerde idrar çıkışında azalma, şişkinlik, iştahsızlık veya halsizlik gibi belirtiler fark ederlerse, derhal bir çocuk doktoruna başvurmalıdır. Tanı için ultrason, kan ve idrar testleri gibi yöntemler kullanılır. Tedavi, altta yatan nedene göre değişir ve diyaliz veya böbrek nakli gibi seçenekleri içerebilir.