Böbrek yetmezliği, böbreklerin normalde yaptıkları görevleri yerine getirememesi durumudur. Böbrek yetmezliği geliştiğinde böbreklerin şu görevlerinde önemli aksamalar olur:

Sağlıklı bir tek böbrek, tüm bu görevleri yerine getirebilir. Kişide böbrek yetmezliğine ait şikâyet ve bulguların oluşması için her iki böbreğin de görevlerini yapamaması gereklidir. Bu görevlerin yerine getirilmesindeki aksama ilerleyici ve geri dönüşsüz olarak meydana gelirse bu duruma kronik böbrek yetmezliği adı verilir. Ancak görev kaybı saatler veya günler içinde meydana geliyorsa ve geri dönüş ihtimali varsa, bu duruma akut böbrek yetmezliği denir.

Akut böbrek yetmezliği, böbreklerin görevlerinde çok kısa bir zaman içinde meydana gelen ve geri dönüşü mümkün olabilen işlev kaybıdır. Zamanında tanı konarak, uygun tedavi yapılması ile hastanın sonraki yaşamında böbrekleri tamamen normal olarak çalışabilir. Ayrıca kronik böbrek yetmezliği nedeniyle takip edilen hastalarda da hastalığın seyri sırasında araya giren ateşli hastalıklar, bazı ilaçlar, aşırı su kaybı gibi çeşitli durumlar böbrek görev kaybını hızlandırabilir ve yine zamanında müdahale ile bu hızlı ilerlemeyi durdurmak mümkün olabilir.

"Kendimizde böbrek olduğunu nasıl anlarız?" sorusuna, "Bunu kolaylıkla anlayabilirsiniz?" cevabını vermek oldukça güçtür. Ne yazık ki hem hastalığın bulguları kendine özgü değildir hem de çoğu kez böbreklerin görev kaybı normalin %10'una kadar düşmedikçe ortaya çıkmaz.

Hastalar genellikle kramplar, nefes darlığı, uyku bozukluğu ve cinsel bozukluklar nedeniyle doktora başvurmaktadır. Aslında çoğu kez hastaların doktora başvurmaya gerek duymadığı ve ancak daha sonradan düşünüldüğünde hatırlanan önemli bozukluklar gelişmektedir. Bunun başlıca nedenleri şunlardır:

Böbrek yetmezliğinin tanısı genellikle kan ve idrar testleri ile konur. Bu testler böbreklerin ne kadar iyi çalıştığını gösterir ve doktorlar tarafından kronik veya akut böbrek yetmezliğinin ayırt edilmesinde kullanılır. Ayrıca, böbrek ultrasonu veya biyopsisi gibi görüntüleme yöntemleri de tanıyı desteklemek için kullanılabilir.

Tedavi seçenekleri arasında ilaç tedavisi, diyaliz ve böbrek nakli bulunmaktadır. Diyaliz, böbreklerin görevini yerine getirmek için kullanılan bir yöntemdir ve hemodiyaliz ve periton diyalizi olmak üzere iki türü vardır. Böbrek nakli ise, uygun bir donörden alınan sağlıklı bir böbreğin hastaya nakledilmesidir.

Sonuç olarak, böbrek yetmezliği ciddi bir sağlık sorunudur ve erken tanı ile uygun tedavi yöntemleri sayesinde hastaların yaşam kalitesi önemli ölçüde artırılabilir. Bu nedenle, böbrek sağlığını korumak için düzenli kontroller yapmak ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmek büyük önem taşır.